‘HEKEMÊNDO ‘ADIL

‘HEKEMÊNDO  ‘ADIL

       Muşrîkîy, arêbyayê pêser, merdimên jî boya buxurî kerda xwu dest êyê vera Ke’bî şinê. Şêlig jî ey dima doş beno Ke’bî tewaf kenêy. Qandê ki boya buxurî rind dekewo pirênê Ke’bî, vêşî nezdîyê pirênî beno. Tewro dima jî çîkê adirdê buxurî perreno pirêndê Ke’bî ew adir finêra kewno pirênî.  Şêlig finêra kewno helecanê mîyan. De vayêndo germ jî warişto dano kê rî ro ew adirî jî dihana gur keno. Labrê Ke’be têtewr veşeno, xesarêndo gird vîneno. 

      Mabên ra çend ‘heftey ravêreno tepîya, yaxerêndo bişîddet vareno. Birojana dewam keno, nêvindeno. Ters û qağûy kewnê pêmîyan ew hinî ayseno ki; soğînê nê yağerî do xeyr nêbo. Muheqqeq laserîdo vrazyê ew xesarên do gird bibo. Bol nêrameno, laserîy yenê,  çiçî kewno ci ver, şanenê xwu ver benê. Dêsê Ke’bî jî bi na afatîya xesari vînena ew ‘heme hîrê dêsê ci jî yenê war, tam jew tofanê coyêno.  

       Qandê ki, newedera Ke’bî vrazê, meclîsa rîsepeyan arêbyena pêser. Sifte, dêsan ‘heta hîmî anê war ew dest bi vraştena Ke’bî kenê. Pêxemberê ma Hz. Mu’hemmed(s.e.w) jî na xebati mîyandi zey herkesîya esto ew serrê ci jî hîris û panj ê.

        Dêsê Ke’bî taynê berz bî tepîya, kuça Hacer-ul Eswedî rê ca vrazyeno. De kamo na kuça mubareki hewadayê, ronayê cadê ci? No kar karêndo bi şeref û payeêno.  Herkes wazeno ki no şeref ê ezbeta reîsê  ci bo. Na mesela ser, kewnê pê. Bi rojana  munaqeşeyê ezbeta bi no ‘hala dewam kena. Her ezbeti reîstê xwu ser sondîy wanena ki: No şeref reîsê ma tenyarêyo, bê reîsdê ma kes lîyaqê cey nîyo! ‘Înadey dewam kena ew ti çareyên jî nêasena ortedi.

        Nê munaqeşey û têmîyaney  mîyandi, şêligîy mîyan ra, rîsipeyên şik û fikrêndo ğerîb erzeno orte ew vano: “Fikrên ame mi aqil. Ez bawera ki, şimado jî qebûl bikerê! Mado tîyadi bipawê, kam ki nika bêro, dekewo ‘hewşê Ke’bî, mado ey xwurê bikerê ‘hekem ew fikrê ey perskerê. O çiçî vajo, mado zêdê ey bikerê!”

        No fikir, weştê herkesî şino tepîya kewnê pawitişê mîyan.

        Demeyna tepîya pêxemberê ma Hz. Mu’hemmed ayseno. Herkesî nefesêndo xworîn grot, re’het kerd. Çi ki, hukmo ki O bido, do ‘hukmêndo bi’edalet bo. Çi ki O, merdimêndo emîn û bibawero. Pêxemberdê mare vane: “Ti ‘hekemê mayê, ti mare rayên roni, na mesela ma ‘hel biki! Ma emirdê todê!”

       Pêxemberê ma Hz. Mu’hemmed(s.e.w) demên fikirya ew emr kerd va: “Mirê şalên bîyarê!”

       Hema şalên vînenê û anê danê pêxemberê ma dest. Pêxemberê ma jî şaleri ‘erdro rafîneno ew kuça ‘Hecer-ul Eswedî hewadano dano ser. Dima veyndano reîsê ezbetan ew înarê vano:

       “Wa herkes kiştênda şaleri ra bigîro ew wa hewado.” Ê jî gujandê şalera gene, hewadanê anê cadê ci ver ew pêxemberê ma jî şaleri ra geno, ronano cadê ci. Bi no awaya, hewadayişê kuça ‘Hecer-ul Eswedî, nesîbê her ezbeti bena ew lejo bêmahne jî orte ra wedaryeno.

Faruk Çetinkapalan