BEDELÊ XWUSERÎYEY

BEDELÊ XWUSERÎYEY

            Vanê rojên vergên mîyanikî kewno çarwandê şuwaneyên mîyan ew mîyênda xwu gîno û fîrtan fîrtî remeno, şino. Şuwane senîn senîn keno, nêşeno mîyera xwu cira bigîro û bi cîya baş bikero. Verg herga ki beno veyşan yeno beno bi çarwayênro ew mîyênda xwu gîno û beno.

Şuwane winîno ki do nêşo bi otesîda cîya bêro, xwurê kutikên herîneno û kutikê xwu bi xwuya beno çarwan ver. Vergê şuwanî çarwanê şuwanî qayte keno, pawokê ci beno, la ki peynî bol[1]ê çarwan bol[2] beno, verg çendi ki paweno jî, bol[3] bol herao, wexto ki çarwey benê vila, pawitişê bolî kutikîrê beno çetin. Cora fini bena ki verg yeno kişta bînira jewî beno pro û gîno beno.

Kutik kiştênra kizîr[4]ê çarwano, cora gereg ki şuwanî vero rîsîya û milçewt/vîyeçewt nêbo, kiştênra jî bolê çarwan bol herao, vêşîyo, qewetê kutikîyo pey nêbeno, oyo bol jî betilên[5]o.

Wel’hasilê kelam kutik xwu bi xwu şikêr[6] beno, fikirêno, qerar dano, vano ze do şira bi vergîya qisey bikera. Zewmbî tey çareyên çinîyo, qe beno ki tey çareyên bivîneyo.

Vano ez şira qulda vergî di ci zîyaret kera. Şopa vergî rameno, bi boy û şoperda lingandê vergîya ‘hetanî qulda vergî şino.

Qula vergî jî kemer û sîyandê çetinan mîyan di bena, ‘hend jî bi gengazeya nêvîneyêna.

Tam o fek di jî vergo mîyera xwuya peyêni weno. Verg senîn ki kutikî xwu vero vîneno, xwu keno ‘hazir ki, werd û mîyera xwu biparêzno[7], kutik fe’hm keno, verg do xwu xurt kero, kutik vano:

-Vergo bira, nêtê mi xrab nîyo. Mi va ez bêra xasekî bi toya rîyan rî qisey bikera. Cora ez amêya to heti. Vano, mi va ma greyanê xwu rî bi rî qisey bikerê û ‘hal kerê. Mayê pê verra miğul wenê, ma pê pawenê, wina weş nîyo û qisanê xwu kudêneno û vano:

-Eza ‘halê to bol weş fe’hm kena. Ez jî zana ki, gereg ki ti pîzekê xwu mird kerê. Ew keso jî zêdê mi to fe’hm jî nêkeno, nêvano ki lama qe no vergeko jî veyşan, ma ‘halê ney jî fe’hm bikerê!

La ki vergo bira, ti kesêndo hêledar û mezbûtê. ‘Heta ti kesêndo biezbetî û ‘esîlê, whêrê ‘eşîrê. Ti kotî, wina mî û bizi û verekekîy kotîy!? Nê bi kesêndê zêdê toyê ezbetîya robere nînê, no çîyo werdîyo nêercîyaye û netebao to pa keno werdî û neteba. Ti do ki seydê nê ‘heywanandê nêercîyayan û netebayan bikerê û pa werdî bê, şorî pûmayan û waşaqan dimi kewi, înan bifetilni, seydê înan biki ki, hem ti namedar bê, hem jî vengê to dîyaranra bivijîyo. Hele hele cao ki koşbeşîy û pezkovîy û ‘heywano winasîno koyar û goştweş bibo, ma kes xwu bi ‘heywanandê werdîy û netebayanê nêercîyayana keno werdî?

Ney serra verg kutikîrê cewab dano û wina vano:

-Birayê mino delal! Ma û şima, ma xalzayan û dezayanê pê ‘hesibênê. Wextênra şima jî mara bîyê. ‘Heta eger ti bizanê, merdimê toyê kovîy hewna jî bi gemi û zinaran û koyano estê. Kutikê gemi[8] û dîngo[9]y jî nînanrayê. Verî kesî şima werd nêdayê, şima jî zêdê ma veyşan û teyşanîy bî. Wexto ki şima şîyê zêdê ma perrayê mi mîyên û bizêna, şima a roji veyve kerdê, şima şênemegî[10] kerdê. Şima pîzekê xwu mird kerdê, şima zewmbî qağûyê çînakî nêgrotê.

Nika dinyayê ma û coy[11]ê ma û ê şima virrîya. Şima kewtê sersûney[12]da şuwanan bin. Tîyê vanê beno ki dinya pêro oyo bi dîyayîşdê şuwanedê toya vinîno. Qandê xizimkareyda ey û kurtêl[13]êndê nanî, tîyê şew û roş gurweyênê, ata nata şinê û yenê, ‘hewt finîy çoşmedê şuwane û boldê xwura zîrtikîy danê xwuro, gilêşkî rêj kenê. Xeyro ti bîyê koleyê şuwane û kurtêlên nan!?

La ki ez xwuserîya, ez serbesta, besteyê kesên yan jî kurtêlên nan nîya. Ez senîn ki beste û koleyê kesên nîya, winî jî ‘hurra, kesîrê nêgurweyêna, xizmet û xizimkareyda kesî bin di jî nîya. Qandê coyayeni[14] çiçî ki mi ver kewo, ez ey beşirne[15]na, ez ey wena, ez seyd û seydgerey[16]a ey kena. Wexto ki ez seyd kena, ez ‘heywanan pêra nêabirnena, çiçî ki mi ver kewo, ez bi eya qene’het kena. Xwu vîra meki ki, çiçî ki mirê gengaz[17] bo, ez seydê ey kena. Ez nêvana ki na mîya û na biza û na pezkov[18]îya, na koşbeş[19]a û na waşaqa û na pûmaya û nêzana na jî çiçîya!?

Vergo bira, ez zewmbî jî nêşena bicoya, yûsil û meş û mêlê seyddê mi noyo, winao. Ez dişmen û dostê xwu bol weş silasnena. Ti raşt pers kenê, ê jî mi weş şînasnenê. Mîy û bizîy pêro weş zanê ki, dişmenê înano tewro ravey eza.

Pekî whêrê toyo se keno? Oyo qandê ne’hfet[20]dê xwu înan me’hfeze keno, şino înan ver. Zimistanî na poxi[21]ra alaf û werdê înan ca keno, cirê keno hadire, cirê nînan kirrêşeno ki cira ne’hfên bivîno. Oyo nînan çirê keno?

Qando ki cira şit û goşt û peşmî û çîyo winasîn bigîro, oyo ‘hendayên ze’hmet anceno. Hema xwu vîra meki ki, dima jî oyo re’hmetê nê ze’hmetî vîneno. Ha na poxira şuwaneyê toyo to xwu het di gurwêneno ki, ti ci mara sersûn[22] kerê, ti verra ma dê.

Laberê eza se kena?

Ez, sirf wexto ki veyşan manena, ez vijêna seyd. Noqra wexto ki ez vijêna seyd jî, ez seydan pêra nêabirnena. Çiçî ki kewno mi ver, ez verêna tepşena. Zewmbî û wextanakî jî ez zirar kesî nêdana, ez kesikî nêveyên[23]a. Hele hele ez ne ‘hewtena, ne jî bîlaheq û bîlasebeb bi ‘hewti ‘hewta verra kesî dana. Ew vergê to nano ser û vano:

-Vergo bira, vatişê mi raşto, raşt nîyo? Vatişdê mi mîyan di kemî û vêşinde esto yan çinîyo?

Kutikê to zeki tasên awênda germi verdeyo ser, cêran corî guman di maneno. Nêzano ki çi kendal[24]îy û kemerîy û zinarîy sero amey war! Kutik şaş maneno, aqilê xwu şaneno pêmîyan.

Kutik xwu bi xwurê vano:

-Ellah zano ki vergo raşt vano, mi çimî di ki verg heqo, heq ey het do. Ew kutikê to fina jî nêageyreno şuwanedê xwu heti û çarwan ver jî nêşino.

Tirkî’ra Açarnok:

Şaban ŞENATEŞ

27.03.2014

Suwêrek’i

---