ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ(2)

ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ(2)

Şaban Şenateş

Hembazan va ma betilîyayê, mektebê kenê abîyê. Ma xwurê şirê cayên di biaresîyê. Kotî? Vanê ‘erddê Çêrmûk’i di Çirrikê Mûskan’î esto. Ma şirê ûja. Mi jî rewnao nameyê ci şinawit bî, laberê fersend û nasîb nêbî bî. Cora ma hewna nêşî bî. Sifte vernameyêndê est bî, ez do bişîyayê Dîyarbekir. Mi pêresik(mesaj) rişt, mi va eza nîna. Dima vernameyê mi ropê nêame, mi fina pêresiknakî rişt, mi hembazanrê va vernameyê mi ropê nêameo, eza yena.

Hembazan dolmişên tepişta, davîstên hembaz esto. Dolmişên bes nêkena, ma kirrêşayên jî nê ser û ma vera Mûskan kewtîy ray. Ma mîyan di jû-didîyên kes verê coy şîyo Mûskan. Eza fina siftî şina. Laberê eza raya Çêrmûk’i zana. Cora ez xwu nîmçe zanaye zana. Ma ‘hetanî nezdîdê Benavi(ray sero, hemberdê Karwançîmenî di înîyêno, verî tey delavi esti bîya) şîyê. Tayêni va ma xwu şaş kerdo, ma bol ameyê. Eza peynî di, cora ‘hemî cay nêvînena.

Ez winîyaya mi fe’hm kerd ki mayê Benavi di, mi va dewam kerê, ma Karwançîmenî verra şirê, zanayan ma açarnay. Ma peydi ameyê nezdîdê qereqoldê Ağaçxan’î verra vera rojawan şîyê.

Ma Mîyalan’î verra ravêrdê û şîyê çirrikî. Nê dewê Çêrmûk’i Suwêrekij jî ‘hesibênê. Çiki alvêrê nînan bolkî sûki seroyo. Xwura verê ci jî dewrê Osmanîyan di besteyê Suwêrekî bîyo.

Ma Mîyalan’î verra tayên şî û ‘erdê înan mîyan di cayên di vinderdîy. ‘Hendê kîlometreyên jî xwupay şîy. Cayêndo asêyo, rayê ci nêvrazîyayê. Tayên hembazê ma lerî bîy. Qandê serbijêr bîyayîşî bi şikildê mêrdifana lingekîy vraştê, laberê lingê raştîy û weşîy nîyê, ca bi ca şe’hitîyayeyê. Bellîyo ki yan dewijan yan jî Şaredarîya Çêrmûk’i şikê xîzmetên bîyê. ‘Heta cor û cêr di nîmçera xîzmetên jî ardo. Hembazan xwu mîyan di vatê nê textbendê ki dolî vero ronayê, sereyê ci des-pancês kağitîyê, cira heq jî gêrêno. Çi zûrîy bikera, dewijanra ne kesî mara heq waşt, ne jî ma cirê teklîf kerd. Çiki xîzmet, xîzmetê heqî nêbî. Laberê bellîyo ki whêrîy do ûjay awan kerê, ê do şên û şênaî kerê.

Verî bi wekîlêndê Kolik’a şarê ma qerfîy kerdê. Vatê wekîlê Kolik’i meclîs di vato ez do şimarê dengiz bîyara. Pêro pey tîq tîq tîq huwayê. Vatê hele bewnîyê nê axmaxîra! Noyo vano ez do şimarê dengiz bîyara! Vatê ma na ‘arey cara bîya û vîneyaya? Dengiz do senîn bêro Kolik’i? Fina vatê fima ‘Hamê ‘Haman û whêrê pêro aqil û fe’hman vijîyao ha!

Roj ame, bî zêdê wekîldê Kolik’i. Dêmağkî mêrdekî çîyên zana. Mêrdek ‘Hamê ‘Haman û whêrê pêro aqilan û fe’hman bîyo. Dengizê ma ame. Û tew ne Kolik’i tenîyayrê jî nê. Suwêrek’i, Kolik’i, Bozhewa, Samîsat, Gerger û ‘heta Çêrmûk’î.

Nika marê Hamê Haman Whêrê Aqil û fehman pêrinnakî lazimo. Lazimo ki bişo nê cayan ercîyaye û ne’hfîdar kero. Kotî!?

Mi va ya cayê aresîyayîşî çinîyo. Çiki ne dolawîya berajdê ma esta, ne çoşmeyê berajdê ma esto, ne jî canakîyêndê ma esto. Asas heme cayê ma jî esto. Hamê Haman û Whêrê Aqilan û fehman kemîyo.

Reîsanê ma qey Ava Sipî nêdîya. Şirê şarî çi cayê aresîyayîşîy vraştê! Şarê şarî şino ajanan di roşeno, pîknîkê xwu keno, kebabanê xwu sûr keno û çi weş weno.

Ê ma reîsanê ma ma ‘heme çîra kerdê me’hrûm. Qey bixwu şenê cayan resê ki, xwurê jî xîzmetên nêanê.

Senîn ki reîsê ma ma nêwinînê, xîzmet nêanê, ‘eynî bi o babeta jî şarê ma jî nêzanayeo, nêşeno wareyê xwu awan kero, xopananê xwu şên kero. Cayê Bûcağijanê ki ci destî dê, eger şardê rojawanî dest di bo, willi ê do pêrini debarîrê koziki kerê, ê do diligê xwu cira vejê.

Şaredareya Suwêrek’i tayn bize’hmeto, laberê şena berajî vero qûmîstanîy û çardaxîy vrazo. Hem ajana babetên pîlaj kero, hem jî babetên zozan û qamelyay kero. Çîyêndo çetin nîyo. Eger wina bo, cayê Bûcağijan û Qirwarijan kesî dest nêkewno. Wextêra çi keso aqildar est bî, pêro jî ûjanan. Nika pêroyê veyşaneyra mirenê. Wa mîyanê baxçandê xwu şên kerê, dar û darîstan kerê, çardaxîy û qamelyay ronê, awan verdê ci bin. Ti bewnî ki senîn şarê sûki ancîya ûjanan. Fina ti bewnî ki senîn pere bêro.

Pekî neyrê çiçî lazimo? O ki şeno wa bi îmkandê xwuya, o ki nêşeno jî wa qredîdê ercanîya pere bianco, cayê şên û awan kero. Tabî ki neyrê tayên sebir lazimo, tayên jî rîweşey û zerrîweşey. Kes do rîrûçik nêbo, sigûm kerde, pirrûzin, rîtirş, rîtirş û rûçikîyaye nêbo, kes do însanî însan qebûl kero. Kes do însanî nêziqitno, pede nêkuwo, zimzixtîy nêkuwo însanan ki însan kesîra nêremo.

Eger binîya ‘Hedro’y di kes bişo awi vero bendêndo ‘hendê se- diseyên mîtroy vrazo, dima peynîda ci di ‘hendê se mîtroyên ‘hefrîyat vejo, herûnda ê ‘hefrîyatî di qûmê pîlajî rono, dima bend(dês)ê xwu werzano û awera xwu verdo ser. Hamê Haman Whêrê Aqil û Fehman dengiz ard bî, îşte torê qÛm û pîlajê ci jî. Peynîda nê qûmîstanî di çardaxîy û qamelyay, ci bira awi şiro, kes linganê xwu verdo na aweri mîyan, vengê çirrînida awan bêro, kes çaya xwu vrazo, hema kaleka kebabîy vrazîyê, boya ci estûna zincîda kesî bişikno. Nêbeno? Çirê nêbo? Eger şimayê vanê nêbeno, dêmağkî şimayê ney marê bol vînenê. Beno, hem jî zêdê ‘helawa beno. Laberê sebir, kudênik, qeyret, omidî, bawerî, ‘ezîm û qeyret lazimo. Nînan jî bolêrî whêr lazimo whêr!

Wa şarê ma şardê xwurê dişmeney nêkero. Hetên hetênrê dişmen nîya ew wa nêbo jî. Wa heme newedera şikêr bê, dişmenê ma ma nîyê, dişmenê ma cahîley û nezaney û kîni û xişm û riki û ğezebê pîzedê mao

dewam kero…