ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ

ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ

Şaban Şenateş

Însan çiçîyo, çiçî nîyo?

Fini bena însan beno gird, zincî û çare beno berz, wexta ti vanê beno ki dinya ey xelq kerdo. Ha o, ha Nemrût. Betilêno, beno ze baloni û zêdê balonêna finêra fisêno. Kanî a Nemrûtey û Fîr’ewneya ci, kanî a girdey û kebîreya ci!?

Zimistan beno, serd ew amnan beno jî germ dano pro, erzeno sîllan û şîlmağan ver, ‘heşa qenda kutikîyo vejeno. Laberê qenda kutikîyo bivijîyo jî, însan fina însano. Çiki ze’hîfo, girdeya cîya gamda bîni ci vîrî nîna. Ey la willi xeyrê Ellah’î ki winao. Ya ki çîyên xwu vîra nêkerdê û ‘heme çî bieştayê xwu zerre do se bîyayê?

Îşte wexta riki û rikdarey, kîni û kîndarey, xişm û xişmdarey, kerdi û kerbdarey, xincik û xincikiney, ‘heyf û ‘hetgîney ew hewna çiçî, çiçî nê!?

Qenê bi no şikla bo, însan şeno pê bibexişno, pê ‘ef kero, pêrê ravîyarno, heta Ellah’irê qûley û ‘efdey bikero. Çiki oyo şeno xwu vîra kero, nêteqeno ew şeno omidîya xwu dinyayra nêbirno.

Mi va ya, însan betilêno, qayîlo biaresîyo, qayîlo ‘edizîya xwu bigîro.

Ti do vajê kotî di? Yan ki cayêndê zêdê Suwêrek’a cayêndê cîyê aresîyayîşî çinêbo?

Îşte wexta gereg ki ti nêbetilîyê. Nêbo nêbo ti bibetilîyê ha! Eger ti bibetilîyê, ti zanê ti do şirê kotîra bê û kotîra bivijîyê? Îşte wextêra biewnî çiçî ame ma ‘seredi!.

Hîrê serrîy verê ney bî. Rojên mi va ewro roşanê Tirkano mîllîyo, ma kewtê aresî, qenê ez qeçekan bera, wa xwurê cayên di biaresîyê, graneya gandê xwu xwu serra bierzê. Wexta hewna ‘’Şitilgehê Şaredarîda Suwêrek’i’’ jî çinêbî, yan jî hewna cayê aresîyayîşî nêbî. Mi ‘’Darîstanê ‘Hewzi’’ kerd xwu çimî û ma vera ûja ray groti. Ma şîy ki, Suwêrek’i pêro qulojîyaya ûjay ser. Mikûn nêbî ma roşê. Çiki însanîy pêro qenan qeni roniştîy bî. Eger ma roniştayê, qenê ma do jî pêro gunayê. Qey qenda ma di çîyên çinîyo jî, pêroguno do se bo, nêguno do se bo? Eger qenda ma di çîyên bibîyê yan jî qenda mara biameyê, qey ma do heq û huqûqdê xwu resayê.

Neyse kî ez vêşî derg nêkera, awa ‘Hec Xidir’î amê mi vîrî, ûja di awi sero darên esta, mi va ma xwurê şirê ûja di dari bindi roşê û ma xwurê goşt bipranê. Ma şîyê ki ûja di keyeyên ronişto, ca çinîyo. Ê mi jî qeçekanrê sozê pîknîkî dao, deha nêbeno ki ez cira fek verdî. Çiki qeçekê nikay jî qeçekîy nîyê ki, mîratîy xwurê afatê Ellah’îyê, nêbîyayeyê.

Mi va madamo ki winao, peydi gami eşteni rindi nîya, ma do şirê çatrayda ‘Hêlwanî û Hêrhêrî di înîyên û darên esta, ma do ê înî û a dari bin di roşê, kebabekê xwu jî vrazê. Çiki zewmbî qeçekîy amoş nêbenê. Jew nêzano, do vajo girdîy amoş benê. Ma da pro ma şîyê ûja ki, soxeyê ûjay jî pirr nêbo!? Ma ‘heşa şêligîrê gî kerd vila, ma zengenê xwu da sîro. Peydi ageyrê babetnao, ti nêşenê xwu fekdê qeçekanra bireynê, verdi şirê bîrêndo bêbino!

To dî ez do ki peydi ageyra û fekîdê cinîyan û qeçekan kewa, qenê ez verdi şira, şîşa xwu çimîdê şeytanan û ‘heramweran û xîzmet nêkerdan kera deha hewlo. Mi zêdê finida verî fina da pro û mi vernîya xwu kerdi vera dewda kê ağayan, Se’hdîn’i. Ti bewnîyê Suwêreki’ra, tewbe bo ki Suwêrek’i tora biaso. Çi Suwêrek’a, çi ‘halo? Ti vanê beno ki ez welatan serra şîya. Ti raşt pers kerê, cayêndê zêdê Îstanbul’î vero ez hewna gamên ray nêşîya. Apardûmanê ma, dengizê ma, sûki mîyan di sûkê ma, dik û qorîyê ma, bi mîlyonana nifûsê ma esto ya(!). Cora marê cayê Ellah’’i nêmendo.

Çirê Se’hdîn’i? Çiki binîda Se’hdîn’i di layên esta. Eza vana beno ki ma bişê ûja di darên bivînê ki ci bin di roşê. Neyse kî ez xeylên kîlometrey ray şîya, ma kewtîy la mîyan. Çorçoşme qebaxêrê. ‘Hendo ki cayêndo kort û bêhewa ki, ma tew kirrêşara cêr jî nêameyê, ma kut kerd û ma kewtîy ray.

A roji raya mi, eza jî ray ‘ediznena. têserî û têdimî mayê şinê. Sera? Dewda xalda mina Medîna, dewa Çûkan. Ey peynî ma texmînê dewda xali nêkerdo ki! Qaşto ma do bişîyayê Darîstandê ‘Hewzi. Ez çi zana ki ma do bi dewda Çûkan’o bivijîyê. Ma destveng sera şirê? Çi weli xwu ‘serero kerê!

Rîyê ma nêgrot, ma ajara jî da pro ma şîyê dewda xwuya qeçekîni ‘Helebî. Ma fina destvengê. Rayan sero ti vanê beno ki sûkîy û çarşîy û marketîy zêdê ‘herri û welê(!). Rayan sero maşallah winî medenîyetên abîyao ki, berrînîra şopênda werdîkeki jî nêmenda(!). Ti destê xwu derg kerê, destê to do sûkan û çarşîyan û marketan û dûkananro guno(!). Dezayê mi Remzan’î va çîyên nêbeno, aja di hembazêndê mi esto, ma şinê baxçedê ey mîyan di pîknîkê xwu kenê. Eger ma bi dewijana bihîlbîyê, willi pêro jî silasnayeyê, ma do gunakarîy bê. Xeyrê Ellah’î ki ne kesikî ma dîyê, ne jî ma kesik dî. Ma şîyê baxçedê ê dewijandê ma di ma pîknîkê xwu kerd û ma vijîyayê vera sûki ameyê. Ray jî çi ray bo! Ti kortênra remenê, kewnê a korterda bîniro, ti a bînira remenê, gunenê a bîniro. Ma ûja di binê kirrêşerda xwu da çaliro, egsozê ma bî dirbetin, xeylên dima sîya cîya qatalîzorî şikîyê, mi egsoz virna, laberê hewa na jî mi nêşao sîyera ci bivirno.

Çi ‘sereyê şima bitewna! ‘Halê ma û Suwêrekijan winao. Boka ma nêbetilîyê. Eger ma bibetilîyê, cayê aresîyayîşdê ma Şitilgehê Şaredarîda Suwêrek’o yan jî Darîstanê ‘Hewzo, zewmbî tewbe bo! Ti şinê sûkandê şarî, maşallah şarî çi medenîyet ronao! Willi çi zûrîy bikera, werrekê kesî bi sûkandê şarî yeno.

Ti do vajê çirê o winî, ê ma winao?

Çirê nêbo ki? Ma ma tedbîrên groto? Ma ma vernîya cahîley grota? Ma ma reyên daya xîzmetî? Belê. Şarî reya xwu daya xîzmetî, ma daya merdiman û ‘eşîr û ezbetda xwu. Şarîrê ameo xîzmet, marê ameo ezbeti û merdim û ‘eşîri. Tîyê nêwinînê sûka maya ‘ezîmûşşani pêro pê silasnena. Filan kes nêzana kamê Bûcağijan’o, filanek nêzana kamê çiçîdê Qirwarijan û Qerexanijan û Îzolîyan û babîyan û ê filanan û bêvanano. Serri 1980’ya tepîya herga ki şî, ma bîy ‘eşîrîy, ma bîy ezbetîy, ma bîy merdimîy, merdimey û ‘eşîrîyey û ezbetîyeya ma zeyîdîyê. ‘Heta ê ki ‘eşîrîy nêbîy, cira ‘eşîrîy nêvijîyayê jî bîy ‘eşîrîy û cira ezbetîy vijîyay. Tew! Tew’ Tew!

Na sûka ‘ezîmûşşani di weçînikên di keso vano filan kes raşto, bêvan kes zanayeo, bêvan kes sîyasetger û ‘halzan û merdimşînaso? Tewbe bo! Laberê pêro zanê kamcîn merdim kamcîn ‘eşîrirao, kamcîn keyerao. Qeçekanî di ma kaya keyekan kay kerdê. Îşte ‘’keyekêndê mi esto, di cinîy û di camêrdê. Bizanê no kê kêyo?’’. Na kaya maya zuwanî di bîya vinî. Çiki zuwanê mao ‘helêno. Laberê na kaya maya ‘halî di hewna kudêna, aya dewam kena. Cao ki coyê ci keyek bo, do keyek bimano, ‘eşîrî bo, do ‘eşîrî bimano.

Wel’hasilê kelami wenkarêno, zerredê mi di bol çî esto, laberê ‘heme çî finêra nêvajêno.

Qandê Çirrikdê Mûskanî ‘hendayên vîramokêndê mi ame vîrî.

Dewam kero…..