ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ(3)

ÇİRRİKÊ MÛSKANÎ(3)

Ma vêşî derg nêkerê, qandê aresîyayîşî, ma Çirrikê Mûskan’î grot xwu çimî û ma kewtîy ray, mayê şinê. Mûskan û Mîyalan besteyê çêrmûk’o. Cora ma jî Sûki’ra vijîyay û ma vera vakur dest kerd bi rayo. Mayê ray, raya ma bena. To dî vanê ‘’şiva mina çewti, ‘hewt koyan peydi kewti’’. Fini bena çolçivîy yenê ma verdi, fini bena pirdîy, fini vena zêdê bejnerda xeyîdoki verêndo barî.

Wel’hasilê kelami kes qereqoldê Ağaçxan’î verra vera vakurdê rojawanî şino. Dewa Mîyalan’î yena. Mîyalan dewa Qirwarijan’a. Kes dewira xwu verdano vera cêr, ‘erdêndo asê kewno kesî vernî. Kişta raştî di serbijêrêndo asê û ‘serewişk ew kişta çepî di şî qameyêndo winî esto. Ez finên winînan tîyananra, finên winîna şardê tîyayra, ez vana wişkey û serteya û pêteya nê şarî bîlaheq û bîlasebeb nîya. ‘Erdê kesî wina bo û kes wina nêbo! Ma mikûno!? Mikûn nîyo. Eger dolmişa ma vera cêr lerî bo, la willi leteyê gandê mao werdî her’hal ki goşê ma beno. Çiki ‘hendê disey hîrêsey mîtro cêr do. Ma hendê dîrê kîlometrey şîyê tepîya, ma vinderîyay. Hembazan va ma deha tîyay bolêrî nêşenê bi kirrêşana şirê. Ma ûjara xwu xwupay verda cêr, ‘hendê kîlometroyên serbijêr bî ki, ca bi ca hembazê ma lerî bîyê. Çiki raya vraştê nêbî, ‘hendo ki cirê lingekîy vraştîy bî. Ê lingekîy jî fina ca bi ca şe’hitîyay bîy.

Ma şîyê dolî ver ki dolî vero heme cao sîlaneo, dîrê teney balişney û hîrê teney jî

texbendîy roneyayê. Tayên hembazan vatê nê textbendê beledîyada Çêrmûk’ê, serê nînan gerrokanra pancês kağitîy gêrênê. Ma nê textbendîy ardîy nay pêvera û ma çi bizor nînan sero sêpareyê xwu kerd.

Sêparedê ma di vêşî çîyên çinîyo. Çay, şamikîy, xeyarîy, zeytûnîy ew zerê ‘hemî penîr esto. Çay jî hewna nêvrazîyaya, aya bena. Eger no sêpare keye di bo, kes ney nêweno. Laberê tîya di bîyo şeker. Şeker mevaji û meravêri. Merselaya şekerbîyayîşî bi kalikdê minaya û derga jî. Bixeyr eger ez fersend bivîna, ez do ay jî binûşna. Ma sêpareyê xwu kerd û ma va ma tenekên bivijîyê çorûçoşmî bivînê, temaşe kerê.

Ez dolî hema verra kewta dîyar. Şîyayîş jî ‘hend çetin nîyo. Ca bi ca ez terrişîyayê, mi xwu gilêno yan jî kemerêna tepiştê, ez war nêameyê. Ez şîya kemerda tewa pîli û berzi ser. Ez veyndana, veyndana, veng hembazan nêşino. Cao ki herkes nêşeno şiro, ez şîya ûja. Ez qayîla jew fotoqrafanê mi bianco, laberê pêroyê zêdê mi şikêr nêbenê. Neysekî Elîyê Dawudan ez anta ki ez hewna amêya cêr. cêr amîyayîş zêdê dîyarkewtişî ‘hend jî gengaz nîyo, bol çetino. Cao ki ez amêya cêr, mi nêşa ûjara bêra cêr, ez cadê verî kalekîra amêya cêr.

Ez amêya cêr ki, têlefûndê mi di bêcewabên esto. Cadê ma di jî têl mêl nêanceno. Mi qe beno ki keye qağû gîno yan jî çîyêndo gîrangîr esto. Cora ez kişta bînira fina kewta dîyar ki cayên di têlefûn bikera. Ez şîya, mi têlefûn akerd ki, keye û hembazêno. Keyî qağû groto, vato hele resayê cadê xwu, nêresayê? Mi ‘hurdina hetanrê jî têlefûn kerd, qağû û waştişî înan ard ca û ez fina serbijêr bîya. Mi bi neya pîya va cinêkî boka ti malbatda ‘Elîdê Dawudan û ê ‘Husêndê Tatan û Elîdê Dîwanijî’rê têlefûn kerê, çiki cadê ma di têlefûno nêanceno, qenê wa qağû nêgîrê. Ay jî va temam û ze vera cêr bîya. Cao ki ez kewta dîyar, cayê mao tewro verên nêbî. Cayê rayda dewijan nêbî, ê terkî û bizinî marr û morrî bî. Mi fina ûjara nêşa serbijêr bo, ez şîya rayda dewijanra amêya.

Hembazê mayê şamî û çay vrazenê. Mi xwu eşto çalda nûştişî, eza wendekarandê xwurê nûşte resnena. Çiki no jî lazimo. Xwura Receb’o jî tim têl keno û vano sîterê nûştey birişê, wa wendekarîy nêbê serd, cayê ma nêteriknê.

Xwoca Mûrad û ‘Ednan û ‘Elîyê Dîwan’îyo şamî vrazeno. Elîyê Dawûdan’o tecrûbedar, oyo qisey qelişneno, oyo talîmatîy dano hembazan. Qaşto vano ez deha çîyên nêvana! Pîri senîn ki şena bê’hes û bêbes vindero, ‘Elî jî hend şeno xwu tepşo.

Binê şamîyo veşeno, adiro vemirêno, filano beno û bêvano nêbeno. Oyo bol çîyan jî xwu pîze di verdano. Çiki ey vato ez do qisey nêkera.

Mi vero tayên hembazê mayê textbendî sero nimaz kenê. Xwoca ‘Husênê Tatan bazîbendê xwuyê asnawî grêdayê û oyo kewno dol. Asnaw nêzano, bawerîya ci bi bazîbendanaya. Eger bazîbendê ci pifra bikewê, ez wexta nêzana çiçîyê ci vînena! Hembazê bi ci huwenê, oyo jî qiset resneno hembazan. Winî jî qisandê xwura nêmaneno. Mi dî finên va, la şekalê mi şîy şeklîy! Ez winîyaya şekalêndê cîyo sero, oyo ey weşêrî asnaw keno. Axirî ki şekalê cîyo bîn jî heta bînira vijîya.

Tanakî wext şî, mi dî tayên hembazîy amey. Nê hembazê ğerîbîy zêdê ma ageyrayey nîyê, pêro cûrreyê. Ê ma pêro zenê ze dîkê gulaşî, ê pêro zenê ze dîkê cûrrey. Eger pêro lejî û gulaşî ser, mi çimî di ki ma qedê înan nêbê. Çiki genc û xortê dewê. Cûrreyê, hema pêro metînê, , zenê ze asinîy, zenê ze polatîy. Xwura ca çinîyo, nê jî serra nêrê! Ma willi aresîyê ma do bi’herrimîyo.

Xwoca ‘Husênê Tatan’o asnaw keno, hembazê cirê çepikîy cenenê, xwoca ‘Elîyê Qerexan’îyo fotoqrafanê ci anceno. Tew! Tew! Tew. Qedayê Ellahdê to grotayê!

‘Husênê Tatan’o Keko Me’hmûd Qeredağ’îrê vano mi heti meyê, ez tora tersena, ti do mi com kerê. Eza teber di nûşena, o zano ki ez awi di nîya, mirê vano bûh! bûh! bûh! Yanê zeki vajo hodrê meydan(Dimilî’yo, hadrên meydanra ‘herrimîyao), bê asnaw bikerê. Mi va ti do ki mirê bûh bikerê, ê asnawberanrê biki ki torê ‘ewêzî bikerê.

Ez winîyaya ki oyo mira geyrî nêbeno, mi ‘Husên bewnî ez do to çewt û xrab binûşna ha! Îşte wexta axirî ki mira geyrî bî. To dî vanê ‘’ters, mergê luwero’’.

Goşto beno sûr, tawayê tewqo vrazêno. Xwoca Remezan’o Aluç’o şamik û îsotan keno werdî. Mûrad’o şamî têvdano, se’hata yena didi. Pîzeyê mayê me’hnan sero, êyê kenê zengilikîy bicenê. Ti raşt pers kenê, ma tayên jî nêbîyê veyşanîy. Kiştênra şamîya bena, kiştênra jî çaya neyêna ser, bilqînîya cîya, aya bena. Eger ‘Husên çiman verra vinî bo, willi do bibo bilqînîya ey jî. Balê ‘Elîdê Dawûdan’o tim ‘Husêndê Tatan sero. Tewbe bo ki oyo cirê beno sersûn. Eyrê temaşe weşo, oyo xwurê geyreno qisey. Hele hele ‘Husênê Tatan finên ki pey bibo bilqîni, îşte ‘Elî’rê wexta temaşe weşo. Kotî!? Çiki ‘Husen’î texmînê awi kerdo, oyo zêdê qazan û masan awi sero herrikêno.

Xwoca ‘Haşîmê Taşdîya ‘Elîdê Miho’y xwu eşto awi mîyan, linga xwu qelişnaya. Oyo temaşeyê pêrini keno, laberê ‘hend jî kêfê ci çinîyo. Çiki dejê lingeri esto, ne şeno bigeyro, ne jî şeno asnaw bikero. Ti vanê eger linga ci wina nêbîyayê, ey do hembazandê xwurê yardimkar bîyayê? La willi ez ey nêzana, laberê Ellah whêrê zanîşdê ver û peyo. Şamî kerdiş û wezîfera reyao.

Tam no hengame di mi dî malmalokên amê mi heti û zeki vajo mi jî binûşnê, vîramokê min û toyê qeçekîni jî esto. Mi kerd ki vajo, malmalokî hele bêrî mi heti, mira metersi, vîrokamokê min û to esto, ez tayên jî tora qal bikerî, malmaloka mi da pro û remê şî. Nezdîyê şîyayîşî (verê coy mi hembazê ğerîbîy tekellûfê nanî û çay kerdî bîy, înan îcabetê tekellûfî nêkerd bî, vat bî berxwudarîy bê, ma werdo. Çiki înan verê ma nanê xwu werd) ez şîya ê dewijan heti, mi cira tayên persîy pers kerdîy.

Mi va gencêno tîya kotîyo, nameyê tîya Çirrikê Mûskan’îyo? Înan pêrini bi fekêna va nê, nameyê tîyay ‘’Çirrikê Mîyalan’’’îyo. Ma xwu mîyan di vanê ‘’Dola ‘Eyşi’’. Wextêra na doli di bi namedê ‘Eyşi’ya cinêkên xwu eşto dol û xwu fetisnao, cora no name pa mendo. ‘Heta gencan va tîya ‘erdê mao tapîkerdeo. Laberê ez winîyaya zanbendok(înternet)îra jî, tey Çirrikê Mûskan’î(Muskan Şelalesi) nûşîyao.

Wendekarê delalîy, dima ma bi hembazandê xwuya çor û çoşmeyê xwu kerd pak, ma ‘heme çîyê xwu cayên di arêda(tayêni tozikîrê çuwalîy ronay bîy, ma jî dekerd ê çuwalan mîyan) û ma êreya tepîya kewtîy ray û şîy kirrêşandê xwu heti. Ma ê dîyarîra kewtîy dîyar hema senîn kewtîy dîyar? Ganê ma ariqo sîya di mend, mîyanedê mara ariqo sîya zêdê erqi rêj bîyê. bî bî hilki hilka hembazan, tayêni nêşayê nefes bigîro.

Şaban ŞENATEŞ

30/08/2014 Çêrmûk’i