DERMANÊ NEWÊSÎ:

DERMANÊ NEWÊSÎ: Nameyê Cemîldê Zulcelalî ‘heme, bi tabîrdê samedanîyê ‘’Esmaul Husna’’ya mojnenê ki weşê. Mewcûdatî[1] mîyan di ayîneo samedîyet[2]îyo tewro letîf, tewro weş, tewro ravey ‘heyato. Lîlikê xasekî û weşî jî, xasek û weşo. Lîliko ki bi xasekey û weşeya weş û xasekan mojneno jî, fina beno weş û xasek. Çiçî ki rîdê ê weşî û xasekîra bêro ê lîlikî ‘seredi, senîn ki weşo, winî jî, çiçî ki bêro coydê ci ‘seredi heta heqîqetîya fina weş û xaseko. Çiki çîyo weş û xasek do neqşanê esmaul ‘husna bimojno. Ki ‘heyat, tim û tim bi weş û bi gan[3]a jewane ravêro, wexta beno kemîlîlikên. Beno ki dima herga ki şiro, bi babetên û kiştêna netebayeyên û çinêbîyayîşên û vinîbîyayîşên rono meydan û kesî ‘eciz kero, qîmetê ‘heyatî bifîno, tamê ’emirdê kesî açarno çekûy û ze’hmetî ser. Qando do vajo ‘’ez do wextê xwu rew ravêrna’’, do qe’hr û qotikra yan sefahatî yan jî şewq û şênemegî mîyan qulojîyo. Ze ki ’emirdê xwuyê qîmetdarîrê dişmeneyên bikero û dûmêndê ‘hepsî ci verano ew mexsed rew ravîyarno û bikişo. Laberê coyêno ki virrîyayîşî û ‘hereketî û cîya cîya livan mîyan di lerî beno, qayîlo qedr û qîmetê xwu bimojno, qayîlo ehemmîyet û tamê gûn[4]dê xwu rono meydan, çiman verano. Çekû û ze’hmetî mîyan di bo jî, qayîl nîyo ’emrê ci ravêro. ‘’Aman roj awan nêşî yan jî şewi nêbî’’ nêvano û qe’hr û qotikanra off off nêkeno.

            Belê, efendîyêndê epey zengînî û bêkarîra ew efendîyo ki oyo doşegdê aresnî[5] do, cira pers ki û vaji, ‘’tîyê çi ‘hal di?’’ Helbet ki o do bi qe’hr û qisandê zerrîveşan[6]a vajo, ‘’çi ‘hal di bî! Wexto nêravêreno, bêrî ma şeş û bêşên bierzê. Yan jî qandê wext ravîyarnayîşî bêrî ma şênemegîyên bivînê.’’ û ti do jî bişinawê. Yaxût jî do bi tûldê emel[7]îya vajo, ‘’no çîyê mi kemîyo, kaşka mi o kar jî bikerdayê yan jî biardayê ca.’’ to do nê gazincê ci biaşnawitayê.

            Ti mûsîbetgîr[8]ênra yan jî karbidest û ze’hmetşekêndê feqîrîra pers ki û vaji ‘’tîyê çi ‘hal di?’’ Eger aqilo ci ‘sereo, o do bi pîzeveşeyêna serzenîş bikero û gişti ehemmîyetdê gûnî û wextî serno ew vajo ‘’Rebdê mirê şukur bo, ez rinda, eza şena bigurweya. Kaşka roj rew awan nêşîyayê ki, mi no kar biqedînayê. Wexto rew ravêreno, gûno nêvindeno, oyo ma destîra şino. E, eza çekû û ze’hmet ancena, laberê ez qaxû nêgîna, o jî ravêreno. ‘Heme çî wina ravêreno. ’’ Dêmax kî, oyo bi çekûdarey û xebata gîrangîreya tamê ’emrî û qîmetê heyatî fe’hm keno. Weşûbiganey[9] û aresîyayeni[10] jî qando ki gûnî kena bêtam, cora kes qayîlo rew ravêro.

            Ey nêweşo bira! Bizani ki, senîn ki rîsalandê bînan di bi derganeya qet’î îspat bîyo ki, mîraz û asasê mûsîbetan û şerran û çîyandê nebixeyran û ‘heta gunayan ‘adem[11]o. ‘Adem jî tarîyo, şerro. ‘Halê aresîyayîşî û bêvenganey û vinderîyayîşî û hişbîyayîşdê jewane[12]y çinêbîyayîşî û netebayey û hêçeyra nezdîyo, cora wesfanê tarîbîyayîşdê ‘ademî peyda keno û ezîyet dano rihdê kesî. Liv û virrîyayîş jî estbîyayîşo, estbîyayîşî ano meydan. Bîyayeni jî xeyro safîyo, nûro.

            Madamo ki heqîqet noyo; nêweşîna ki to da, qando ki ‘heyatê toyê qîmetdarî safî kero, qando ki mezbût kero, qando ki ravey bero, qando ki uzwanê gandê toyê nêweşanê bînanê însanîyan ê uziwdê toyê nêweşî verra kero, cirê paştîgîr kero, qando ki wezîfekareya neqşanê namanê Sanîyê ‘Hekîmîyê babet babetan bimojno, gandê torê bi şeklêndê meymanîya rişîyaya. Înşaallah û re’hman a do wezîfeyê xwu tavilên biqedîno û şiro. Ew do gan û biweşey[13]rê vajo: ‘’Ti bê, herûnda mi di ‘heta bi ‘heta[14] bimani, wezîfeyê xwu bivîni. No keye, ê toyo; bi ganweşeya bimani.’’

[1] Çiçî ki esto, pêko. Hergi çî û keso ki xelq bîyo.

[2] Lîliko ki Ellahê Samedî(Ellaho ki tew çîyênrê mihtac nîyo) û wesfanê ci xwu sero mojneno.

[3]Weş û bi gan: ‘Afîyet, bi ‘afîyet, şîfa, bi şîfa.

[4] ‘Emir. Wexto ki Ellah’î kesîrê ‘heyat(coy) di birnao, fesilnao.

[5] Doşegê îstîre’hetî. Doşego ki kes ci sero edizîya xwu gîno.

[6] Qiseyê kesî qe’hirnenê û pîze(zerrîya)yê kesî veşnenê.

[7] Tûlê emelî: Omidîya bêpeybnî, waştenîya bêpeynî, poseno bêpeynî.

[8] Mûsîbetzede

[9] Sîfa, afîyet, weşbiganey, ganweşey, gansilametey.

[10] îstîrahat, te’htîl, ‘edizî groteni, westani.

[11] Çinêbîyayeni, merg, netebayey, pêrîşaney, hêçey, çîyên nêbîyayeni.

[12] Yeknesak, tekdüze, homojen, tektip, aynı, bir, değişmeyen.

[13] ‘Afîyet, şîfa, şîfadarey, gansilametey, ganweşîni, nêweş nêbîyayeni.

[14] Tim û tim

Tadok:Şaban Şenateş