DOLA ‘HALÎM’Î[1]

DOLA ‘HALÎM’Î[1]

Şaban ŞENATEŞ

Mayê 1600 m. berz di, sûka Meraş’î di, germawîyandê Zeytûn’î di. Tîyayrê Tirkî di vanê: Halim’in Gölü. Kirrêşeyê ma[2] tîya di bîy kirrsosey[3], bîy lalûtey[4]. Cayê ci ‘hendo ki berzo, kirrêşanê ma nêşayê dîyar kewo. Neyse ki ma soyîn qame bîy.

Dol[5]ênda ci esta. Vatiş di xeta çinêbo, bi mi ki awa cîya cennetra yena û fina şina cennet. Wahîran qolay û do û werd û şimîyê xwu pêrko dekerdo de. Cirê dolabê cemedî lazim nîyo. Awa ci bol û bol honika. ‘Heta cemidîyayêya. Çiki kes qet’han nêşeno awcamik[6]ên awa ci soliğên di bişimo, gereg ki kes hîrê finan di bişimo. Çiki zêdê kardîya gunena kesî çarero, qirri di leym peyda kena. Kes der’hal serd gîno. Tîya cayê gerrokan[7]o. Şarê tîyay yeno xwurê tîyanan di aresêno. Tey kebab, tawa ew zêdê nînan tayên şamîy vrazeno. Wa tawayê Sûki şima vîrî nêro. Çiki o, sirf mexsûsê Sûko, o canakî di bi o babeta nêvrazêno.

Ma bi hembazandê wahîdan[8] û bi qeçekana xwurê tawayên eşt firûni. Ê tabî ki firûna ci esta. Laberê nezaket û kîbarey jî ti raşt pers kenê, ‘hend bena!

Tîya rexê koyo, to dî vanê ‘’kepiro îssizo’’. Fina jî nezaket û kîbarey û nermey û zerrîweşey û rîweşey û merdimey ‘hend bena. Şar însano. Qeçê şarî însanê. La willi se vajî, Sadîyê Şîrazî ‘hezar serri verê coy jî vano: Qeçê Tirkan çi xortê weşê! Qey cora Ellahî dewleti û medenîyet û dewlemendey daya înan. Medenîyet weşo, berrinîyey pîs û ne’hsa. Ağba înan bi welat û şardê ma ser bo jî.

Ma ameyê resayê milikdê kodê ci, ‘heme ca ku’hoîyo, bi dar û berana xemilîyao. Laberê tam cor di tayên ca zêdê ‘erdandê ma rût û repal[9]o. Rût û repalo hema, diremên ‘herri jî tey çinîya, pêrko kemero. Ê ma peynî cao ki ‘herra sûra jî virt û virrano. Ma qe kes nêşermayêno? Ma kes ‘hend xwu keno rezîldê ‘alemî û ‘heme cayê xwu akerde verdano!? Ma qe rîyê kesî şerm nêkeno!?

Kelemîstan(darîstan, dar û ber)ê ci bol û bol pîr û şêno. Darê ci qe beno ki dîrê sey serrey bê. Ez û xwoca ‘Husênê Tatan û xwoca Îbrahîm Xelîlê Babîy(Babij)an ma hîrê ‘hemini destê xwu day pê, ma nêşa çinayêra ci xwu bazîyan mîyan kero, nêkewti ma virarî. Mi veşindeyê ci ‘hesibna, o jî nîmvirarên vijîya. Wel’hasil çoşmeyê ci 405 cm. y ame. Ew tew na dari jî tewra gird û qalina ci nêbî. A girdirê hembazîy cêser kewtîy bîy, ma nêşa bipeymo. Deha serranê ci şima bi’hesibnê!

Mêrdekan rexdê koy di textbendîy vraştê. Kes şino bi hembazan yan jî bi malbatda xwuya xwurê tey roşeno, aresêno. Wazenê xwurê nê textbendan kîra ki û bixwu şamîya xwu vrazi, wazenê jî xwurê werd û şimî biwazi. Ferq nêkeno. Hergi babetî ti şenê xwurê bi’heweyê. Ti ki aja di roşê, vernîya to weşvînik[10]êndo weşo. Berrî[11]yo to çiman bin di. Çiki to kerre[12] groto xwu pey. Pîlanê ma vatê:

Leylo leylo ziravê

Axçîçek kafirbavê

Leylo şina ser kerrî

Winîna deşt û berrî[13]

……

Ti vanê beno ki na dêra Dimilîyan[14]a ki dimara tayên Dimilan kerda Tirkî, tîyayrê vajîyaya.

[1] Dîyardê Zeytûn’i di, rexdê kodê cîya dol(‘hewz)êna.

[2] Wesaîtê ma

[3] kehanê pîsîy û nêercîyayey

[4] Çîyê ki cêser kewnê û kenê vila bê.

[5] ‘Hewzi, goli

[6] îskani, bardaği

[7] Turîstik

[8] Yalnız, ailece olmayan, herbirisi kendi başına olan arkadaşlar.

[9] Virt û virran. Tirkî di vanê ‘’çırılçıplak, anadan üryan’’.

[10] Seyrangeh, manzara

[11] Cao ki awî nîyo. Bi Tirkî vanê ‘’kara’’

[12] Cao ki bi kerrana ameo meydan. Tirkî di vanê ‘’Kayalık, dağlık kısım’’

[13] Deşt û berrî: Deştîy û ‘erd. Tirkî di vanê ‘’ovalık ve karalar’’

[14] Yildiz Tîlbe(na jî Dimila Dêrsimîya), na dêri bi şikildê ‘’karpuz kestım… ‘’a Tirkî di vata. Way! Way! Way!

Dewam kero…