WELATÊ PÊXEMBERDÊ MA

Ana Sayfa » Edebîyato dînî » Coyê Hz. Pêxemberî » WELATÊ PÊXEMBERDÊ MA
Paraki
dûrik : 26 Ekim 2013 - 17:31

Pêxemberê ma Nîmgirawîda ‘Erebîstanî di, sûka Mekkey di ameyo dinya. ‘Erebîstan; Hîrê çoşmanra bi dengizana giroteo ew mabeynê Asya û Afrîqa di maneno. Coğrafyaya ‘Erebîstanî; koy, deşt û newalîy ew çolandê bê’hîsab dergîy û herayanra yeno meydan. ‘Erebîstan di şertê coybîyayenî ybi îklîmdê xwuya ze’hmet û zorê.

Îklîmê Nîmgirawîya ‘Ereban hem bol germ hem jî hewayê ci wişko. Nîmgirawî di amnanî hem bol germ hem jî bol cira bêyaxer ravêreno. Qandê coy nîmgirawî di ku’hoî goreyê îklîmî bena, yanê her vaş nêruweno çolandê ‘Erebîstanî di. Dereyandê bolkî awi nêvîneyena, wişk û warê.

‘Erebîstan di, verdê ameyişdê Îslamî xeylên dewletî y sazîyay bîy. Pêro jî ‘heta qebîleyên ‘Ereban saz kerdîy bî. Nîmgirawîda ‘Erebîstanî di goreyê mewsîman/demserran, ê ki bi koçereya coyê xwu domnenê jî xeylên estê. Nê koçerî y xwuserî ‘hereket kenê. Merdimey sero bol qîfîyê, girêdayeyê pêyê. Heq yan neheq merdimêndê cirê zirarê bêro, zeki ‘eşîri pêrinrê zirar bêro, ki; bi nê şikîya pêro paştîya merdimê xwu gînê ew kewnê lejdê bêma’neyan mîyan. Bi serrana gonîya pê rijnenê. Bi bolaneya nîmgirawî ‘Ereb’a. ‘Ereban dima Yahûdîy estê. Bê ‘Ereb û Yahûdîyan milletê bînanra êsîr û koley jî estê.

deve

Nîmgirawîya ‘Erebîstanî di bazirganey bol muhîma. Bazirganîy wext bi wext kewnê rayan şinê welatan serra tîcaretê xwu kenê. Raya Şam’î û Yemenî sero karwanê bazirganan nêkemeyenê û na nîmgrawî cara xalî nêmanena. Mekka mabeyndê rayda Şam’î û Yemenî di manena. Pêxemberê ma do jî dima na sûkda Mekka di do bêro dinya.

Sûka Mekka, qîmetê xwu ‘Hecc û tucareyra gena. Însanîy qandê ‘Heccî, hergi serri ameyê Mekke Kabe tewaf kerdê, pûtê xwu zîyaret kerdê. Hz. İbrahîm’îra nata, ‘Erebîstan di tenîya jew Ellah’îrê îman xwuver kulturê ‘Ereban di ronişt bî. Yabelê xeylên zeman tepîya pût û hişkaley Ellah’îrê kerdîy şirîgîy ki; deha nezîyê Ellah’î bê. Her çîyê xwu pûtanra/hişkalanra waştê, înanrê ‘heywanîy qurban kerdê ew duay kerdê. Bi no hawaya dîno îlahîra dûrî kewtî û kewtî raya şaşi. Bawereya axreti înandi çinêbî, ayra çi xirabey vajê kerdê. Keynekê xwu bi destandê xwuya, bi weşgane kerdê bin’erd, zeîfandê xwurê bêre’hmîy, merdimey û hemberîyaneyrê zeîfîy bî. Araqî şimitê, xumar kay kerdê. Cenîyanrê xirabey û neheqey kerdê. Bi zora dest nayê maldê şarî ser. Jewbînî remnayê berdê bi namedê êsîreya rotê ew tim û tim gonîya pêjewbînî rijnayê.

Sûka Mekke’y merkezê tucarey bî. Qandê coy wext bi wext kormişkanê alvêrî virazyayê. Nîmgirawîya ‘Erebîstanî’ra ‘Erebîy ameyê pê ser; alvêrê xwu, şênigîya xwu kerdê, herkesî hunerê motê pê, şaîran şiîrê xwu wendê tepîya, şîîr/weşbesteya tewra edebî weçîneyayê ew dayê dêsdê Ka’be’ro. No jî heqîqeto ki ‘Ereban mîyan di wendiş bol kemî bî.

‘Erebîstan di amor/sebirê ci tayn bo jî, goreyê dînê Hz. Îbrahîm’î bawerey esti bî. Nê kesanrê “ ‘Henîf” vajyayê. Nê kesan îman bi Ellah’îrê ardê, pûtanra dûrî kewtê, tenîya Ellah’îrê ‘evdey kerdê ew xirabeyra xwu me’hfeze kerdê.
dewam kero…

Zeliqokîy :zazaki

Şîrove Biki:

Name û peyname
Edresê e- postay
Şîroveyê to:

Şîrovey:

Şaban ŞENATEŞ
26 Ekim 2013 - 22:54

Ellah kemaneya to nêdo, nûştokanê zêdê to bizeyîdno, na sîteya ma awan kerê, safanê xwu hera kerê, winî bikerê ki şima virara xwu bi pêrino bipişê. Şaban ŞENATEŞ

Şaban ŞENATEŞ
28 Ekim 2013 - 11:22

Faruk’o birao weş gurweyêno, sîte awan keno, zerrîya Dimilan weş keno, derdê ma cebar keno.

reqlamê maldanan

nûşteyê ki ci manenê

WEFATÊ PÊXEMBERÊ MA

WEFATÊ PÊXEMBERÊ MA Pêxemberê ma (a.s.m) ‘hec ra ageyra tepîya, demeyêndo kilmdi nêweş kewt ew hİrg û şîyê nêweşîni sero bîyê gran.

XUTBEYA XATiRWAŞTİŞÎ

XUTBEYA XATiRWAŞTİŞÎ Faruk ÇETİNKAPLAN Nîmgirawa ‘Erebîstan’î di, Îslameteyi heme cayandê cira vila bîya, Fet’hê Mekke’y serra jî

FET’HÊ MEKKA’Y

FET’HÊ  MEKKA’Y                                                                                  


Hit Counter provided by laptop reviews