MANGAYA BORI

Ana Sayfa » Edebîyato Kehan » Estanikîy » MANGAYA BORI
Paraki
dûrik : 01 Mayıs 2016 - 10:48

BOR

MANGAYA BORI

Va beno nêbeno cinêkên bena, mêrde û keynekênda ci ew jû jî sêkurênda ci bena. Nameyê keynerda ci ‘Eyşiki ew nameyê keynekerida vistewredê cîya sêkuri jî Fatma bena. Sêkura ci, birakeynaya mêrdedê ci bena. Fatma xaseki xaseki ze altûn ew keynaya ci jî jewênda teriqîyayêya pijgurrî bena.

Na cinêki sêkurera xwu tim rişena mangeri ver. ‘Hendê selên kulanê pemî dana bi ci û vana ti do ‘hetanî şan nê kulanê pemî gema birêsê. Sêkureka qergûneki do kiştênra mangeri vero bo ew kiştênra jî a do gema ‘hetanî şan ê kulanê pemî birêso. Ew ne dolabo, ne jî çi! Ti bê ki qergûneka mi bi karîyo bişo ‘sereo bivijîyo! Hele no çekû, no zulim!

Sêkureki bermena bermena, vana:

– Ooo o, ez do sekerî û çi weli xwu ‘serero kerî? Keye di bîyayê, qenê dolab est bî. No kepiro îssiz do ez do senîn tip û tenîya ‘hendayên peme birêsî!?

Mexsedê cinêkeri ki ezîyet bi sêkureki bikero, çekû bi ci do.

Mangaya Bori nê qe’hr û qotikê Fatmada sêkuri vînena, vana:

– Ti tew qağû megî û meqe’hrî, ez do torê çareyên bivîna. Manga vana:

-Ti kulanê xwu bîya, ez wena, ti peyra birêsi. Sêkureki kulan ana, manga wena, peyra benê têlîy. Sêkureki jî peyra wekena û kena gajîy. Sêkura to gajanê xwu dekena seli mîyan û şan di ana keye.

Cinêki winîna ki e, sêkura ci fitalê xwu, kuleyê xwu pêrko kerdê çeyley û gajîy û ardê keye. Qando ki na sêkureki hem keynekerda ci xasekêrîya, hem jî jêhatî û cuwanikêrîya, cinêki na sêkureki verra miğul wena, ci verra pexîley kena. Cinêki ‘ecêb di manena. Cinêka winî kena ki sêkuri nêşo kar û gurweyan serra bêro, aya tew raştê ci kena. Cinêki xwu bi xwurê vana:

-Eza bi nao ezîyet kena, eza çekû dana bi nay, eza o kar û gurweo ki nêbîyayeo dana bi ci, aya nê kar û gurweyê nêbîyayî kena bîyaye û nana mi vera. No senîn beno? Nê kar û gurwî di îşkeleyên esto.

To dî vanê  ‘’Halûna leglegda bêwahîri Ellah vrazeno.’’

‘Eynî bi no babeta cinêka xeripnena, Ellaho vrazeno.

Cinêki kuşkuşêna, kewna gûman, keynekerda xwurê vana:

-Keynekî hele ewro bi na sêkura şorî gemi, naya sekena, bi çitil babeta nê pemî rêsena?

‘Eyşiki bi Fatmaya pîya şina gemi. Keyneki winîna ki e, Fatma kuley day Mangerida Bori, mangeri werdîy û peynîra kerdîy têlîy ew ay jî wekerdîy û kerdîy gajîy. Dima jî şanî ser gajê xwu berdîy keye.

Beno şan, cinêki fina winîna ki e, sêkurera ci fina zêdê finida bîni kar û gurweyê xwu qedînao û ard keye. Cinêki ‘eynî bena kulbizikî. Pers kena, vana:

– Keynekî to se kerd? Senîn bî, to şa çîyên fe’hm kero?

‘Eyşiki vana:

– E dayê. Fatma kuleyê xwu day bi Mangerda Bori, ay werdîy û peynîra kerdîy têlîy ew Fatma jî wekerdîy û kerdîy gajîy. ‘Halmesele winao.

Cinêki ‘eynî sûkuri verra teqena û mirena! Beno şan, mêrdeyê ci yeno keye, winîno ki cinêki pirrûzina, kewta cayan mîyan, vano:

-Cinêkî xeyro, sebîyo, to çirê pirrûz kerdo? Çirê ti kewta cayan mîyan?

Cinêki nêweşîni dana xwuro[1] û mêrdîrê pêsero pêsero vana:

– Ûûû û mêrdek eza nêweşi, eza îspatey mirena.

Mêrdek vano:

-Cinêkî, ez senîn bikerî, ez se kerî? Eger zerrîya to çîyên wazena yan jî zerrîya to bi çîyên şina, ez ey torê bikerî.

Cinêki vana:

-Mêrdek, ti ki ‘hetanî a Mangera Bori nêcikerê, ez weş nêbena. Zerrîya mina goşt wazena, mirê Mangera Bori ciki.

Fatmaya sêkuri to senîn ki aşnawena nîyaja cîya vana ti do mangeri cikerê, bena fîrqi fîrqa ci, bermena bermena û vana:

– Ez do sekerî û çi weli xwuro kerî? Noqor ‘halê mi do se bo?

Wel’hasilê kelami, qerar deyêno, deha Mangaya Bori do cibîyo. Wexto ki şinê axuri alafê ci danê ci, pîzekê mangeri mirdî kerê, sêkureki mîyanikî şina mangeri het di bermena, bermena, ‘hesran kena war, vana:

– Êyê kenê to cikerê. To mirê ray mojnayê, ti mirê bîyê delîli. Ez do sekerî, ‘halê mi do se bo?

Manga vana:

– Tew metersi û qağû megî! Wexto ki ê mi cikerê, ê do goşt û estanê mi pêra abirnê û estanê mi çekerê. Ê do goştê mi qewirme kerê, o goştê mi do înanrê tal tal tal ze ağû bo. Ê do nêşê goştê mi bûrê. Wexto ki ê estanê mi erzenê, ti balê xwu bidi bi ci, cayê ci tesbît ki, wa esteyê mi vinî nêbê. Înan beri ‘erdî aşani û çalên ki, serê çali jî qûçi ki. Çiwext ki to sero tenganeyên peyda bena yan jî qewimêno û torê çîyên lazim beno, ti şorî qûçi ser, a do torê rêberey bikero.

Dima, manga sêkureki rind û rind tembe kena û vana:

– Xwu vîra meki, wexto ki ê kenê goştî çekerê, vaji:

– Meçekerê, qe tal bo jî, ze ağû bo jî ez xwurê wena.

Cinêki bi nê miğûlî û pexîleya Mangera Bori dana cikerdiş. Goşt û estanê ci pêra abirnena, tayên estanê ci bena erzena, tayêni jî keye di verdana. Dima goştê xwu jî kena qewirme.

Qewirmeyê xwu nana ser, qewirme beno tal tal tal, ze ağû. Kes nêşeno cira loxmeyên goşt bûro. Kena ki bierzo, Fatmaya sêkureki nêverdana bierzîyo, vana:

– ‘Heyran meçekerê. Qe tal bo jî, ze ağû bo jî ez xwurê wena.

Sêkureki xwurê gîna pêrkoy wena, cirê şîrin yeno. Şina mîyanikî ê estanê çekerdan jî gîna bena ‘erdî aşanena, kena çalên mîyan û sî erzena ser, sero qûçên vrazena.

Tayên şino, bol şino, rojên dewi di veyveyê lajdê paşay[2] beno. Kê paşa înan veyndanê nê keyî jî. Vanê:

– Bêri şima jî de’hwetdarê mayê.

No kê sêkuri şino veyve, cinêki fina sêkureki nêbena. Ci verra miğûl wena, ci verra pexîley kena, qayîl nîya a sêkura xaseka ercîyayê keynarda ci vero weş biaso û çim kewo. Çiki veyavan di keyney ‘ecibênê, qeder û qismete keynan vijêno. Tew bi neya jî nêmanena, gîna qeratên gilgilê xwu ‘erra raşênena, vana:

– ‘Heta ma yenê, ti do ‘heb bi ‘heb nê gilgilî ‘erra weçînê û arêdê. Ew sero jî lênêndê prênan ronana û vana:

– ‘Heta ma yenê, ti do bi ‘hesrana nê lênî pirr kerê.

Na cinêki keynekera xwuya pijgurrîyeri xemilnena û şina veyve.

Keyneki jî nê qe’hrî û qotikî serra qûça ci yena ci vîrî, şina xwurê a qûçi sero bermena bermena, bermena, vana:

– Qûçê qûçê, nîyaja mi ‘Eyşiki groti û şî veyve û ew ez jî no ‘hal di verdaya. Ez do se kerî? ‘Halmedeyê mi noyo! Qûçi abêna ki, ya Rebbî ti çiçî bivînê! Ê estey cirê pêrko bîyê çina û çîyê xemilîyayîşî û sosinikî. Qûçira bi dersida xwuya pîya xwurê qatên çinao newe û citeyên qondireyê xaşêlinê altûnînîy gîna û vera veyve kewna ray.

Qûçi qandê derddê ci jî cirê vana:

– Şorî tasên sola xwu verdi lêndê prênan mîyan û serê ci pirrê awi ki, wezîfe do ‘hasil bo. Ew vana:

-Şorî gilgilê xwu jî gezî ki, qey Ellah Kerîmo.

Sêkura to jî zêdê qûçi kena. Sêkureki qûçira abirrêna şina keye di kar û barê xwu qedînena tepîya şina dekewna veyve. Serpêşî ancena, bal û dîqetê pêrini ancena xwu ser. Nîyaja ci winîna pra, vana:

– Helle hele! Na ze ki sêkureka mi Fatma bo. Laberê no çinao neweo weş û delal cirê kotîra? Berey berey wextê vilabîyayîşdê veyvî bi leza rapeknena şina, vana:

– Heta nîyaja mi înan nêresayê keye, ez şirî çinayê xwu bivirnî, wa mi ferq nêkerê. Ajara şina înî ser. Vana ez xwurê tayên awi bişimî. Senîn ki çewtê awi bena ki xwurê awi bişimo, terrişêna, qondereyêndê ci guneno awi mîyanro. Keyneki tersena, bena kelecanî vana:

– ‘Hetanî nîyaja mi verê keye nêresaya, ez şirî keye resî.

Ew ageyrena şina keye. Nay dima lajê paşay şino ki şiro estora xwu înî sero awido, estori peydi ancêna, bena ‘hîrri ‘hîrra ci, awi nêşimena, linganê xwuyê verênan werzanena qame û tim peydi ancêna. Lajê paşay vano:

– Hele ez bewnî no çiçîyo, çirê na estora înî ser nêşina? Estorira yeno war winîno ki tekêndê sewlîyo awi mîyan di zêdê altûnî birrêqêno, cora estora tim peydi ancêna. Lajê paşay winîno ki e, tekêndê qondirîyo. Nê tekî vajeno, ya Rebbî çiçî bivîno! Coydê xwu di ne qondireyêndo winasîn dîyo, ne jî vînao! Aqil serra şino, hema verê xwu dano vera veyve û pêrandê xwurê vano:

– Nê veyvî biteriknê, cira fek verdê, bigeyrê wahîrida nê qondirî. Mîlleti lajdê paşay sero geyrena, vero geyrena, peynî aqil serra şîyo, qisa fe’hm nêkeno. Mîlleti vana:

– Yahû senîn wina beno, veyva rayo, aya estori sero[3], şar do se vajo, ma do şarîrê se vajê? Meki ‘heyran qurban meki. Peynî lajê paşay aqil serra şîyo, qet’han qisa fe’hm nêkeno, vano:

– Îlla kî şima do wahîra nê qondirî ca kerê. Çiki zerrîya ci kewta wahîrida nê qondirî. Vano wahîra nê qondirî qey zêdê nê qondirî xaseki bena. Mîlleti çendi ki ci vero geyrena jî, lajê paşay vano:

-Bigeyrê a keynekeri bivînê, wahîra ci ki kami bo, ez do ay bigîrî, ez do bi aya bizewijî. Vano:

– Miheqeq ki şima do ay bivînê, dewi mîyan kewê, keyan jû bi jû bigeyrê. No qondire nigida kêrê bibo, ez do ay xwurê cinî kerî.

Veyve terk beno, nê keye bi keye geyrenê, qondirî bi keynan pêrina cerrinnenê. Senîn senîn kenê, qondire bi lingida kesîyo nîno.

Wel’hasil nê ‘hemî cay têvdanê tepîya, şinê kêdê ‘Eyşik û Fatma înan jî. Wexto ki şinê kêdê nînan, nîyaja Fatma çinayê Fatmayê xasekî gîna dana ‘Eyşiki’da terriqîyayêya pijgurrîra û geçada peyêni di cilênda herîya pîsi jî erzena Fatma ser. ‘Eyşika xwu jî kena ‘hecali pey, ze ki vajo keynaya mi deha veyva paşa înana ew vana:

– Widî! No qondireyê keynerida mi ‘Eyşik’o. Vana:

-Keynaya mi şîya înî sero ki xwurê awi bişimo, qondireyê ci gunao awi mîyanro.

Ê jî vanê madamo ki ê keynerda toyo, bîya pay ki. Anê qondirî kenê pay ki, ê ay nîyo, cirê nêbeno.

Tam o fek di tebera dîk veyndano, vano:

– Qaqila qîqî! Qaqila qîqî! ‘Eyşika pîseka ‘hecali pey di, Fatmaya xaseka geçada peynî di cilida herî bin di.

Dîrê finîy dîk bi babeta veyndano, nîyaja Fatma dîkê qewirnena û vana:

– Kiş kiş dîko soxe, ti kûçeyra mende, ti bi şarî mende!

Nê vanê hele şirê bewnîyê geçada peyênira, aja di kesên esto, çinîyo?

Şinê winînê ki, e. Sêkureka xwu geçada peynî di cilênda herî eşta ser, aya ûja di. Gînê vejenê, anê qondirî kenê pay ki, tam goreyê cîyo, lingida cirê kîpo.

Çinayê ‘Eyşiki jî cira şeqitnenê û bi qondirandê cîya pîya danê pra ew lajê paşay Fatmaya sêkuri gîno beno xwurê keno cinî.

Fatmaya sêkuri û lajê paşay resenê hêwandê xwu ser, ‘Eyşiki û nîyaja ci manenê bi ‘haldê xwuya.

Tîya di estanika ma qedêna.

Estanika mi bi dîyaran, re’hmet pêrdê goşdaran.

Binnûşte:

Na estaniki 14. 10. 2015 di maya mi Fatmaya re’hmetî Zulfîqardê Xelikan, veyva re’hmetî ‘Emerdê Xelikan, cinîya re’hmetî Xelîldê ‘Emerdê Xelikan têlefûnî di vata, mi jî hîrê rojan mîyan di 29. 04. 2016 di nûştekî kerda ‘haziri.

Wexto ki maya mi vato, qando ki serra bol wext ravêrdo[4], ca bi ca xeta kerdo, nêameo ci vîrî[5], a poxira mi newedera dûzan dao bi ci.

    

[1] Nêweşîni nana bi xwuyo

[2] Ağay

[3] To dî vanê ‘’veyva serdê estori, ê keyîya’’.

[4] Beno ki davîstên serri kesî ne cirê daya vatiş ne jî ki bêro ci vîrî.

[5] Maya mi bixwu jî vato şîya mi vîrî. ‘Heta jû cayan di ameo ci vîrî, dima bixwu jî jûca kerdo raşt.

Zeliqokîy :zazaki

Şîrove Biki:

Name û peyname
Edresê e- postay
Şîroveyê to:

reqlamê maldanan

nûşteyê ki ci manenê

MEKTÛBA VÎST Û NEWÎ(3)

NUKTEYA HÎRÊY Xurûfê Muqata′ay[1]ê ki seredê sûran dê, hergi jewênda ci şîfreyêndo îlahî yo; ′evdandê xwuyê xasan rê îşaretêndo

RÎSALEYÊ REMEZANÎ(2)

NUKTEYA DIDÎY Rojeyê Remezanîyo bimbarek, kişta şukurdê ne′hmetandê Cenabê Heqî ra, xeylên ′hîkmetandê ci ra ′hîkmetêndê ci no yo

WIJA KOTİYO?

           *WIJA KOTİYO? Feyza ADABEYİ Deha o mirê bî bî weswese.Çimkîya mi roje, sebebên ra rojê xwu şikitbî.Mi tim vatê eceb îcab


Hit Counter provided by laptop reviews