GUNAKAREYA HERÎ

La Fontaîn’îra Weçîneyaye

GUNAKAREYA HERÎ

Wextênra darîstanên beno, ‘heywanîy tey bi ‘huzûra coyênê. Rojên şopi kewna ‘heywanan  mîyan, ‘heywanan mîyan di tavilên vila bena. Şopi ‘hendo ki pêt vila bena, ‘heywanîy fersend nêvînenê ki merdanê xwu ‘erdî bin kerê. Orte di mendişê nê leşan jî şoperi deha zeyîdneno.

‘Heywanê ki şopi nêkewnê jî gest di mirenê. Darîstanî di tam nêmaneno, ‘heywan pêro kewno derddê gan û rihdê xwu. Ne verg kewno mî û verekan dimi, ne jî ganê lûweri kergi wazeno. Qerralê darîstanî şêr vîneno ki herga ki oyo şino, ‘hal û ‘hewalê şardê darîstanî oyo beno xrab, gîno şarê darîstanî pêroy meydanên di arêdano pêser, pa pêserik[1]ên vrazeno. Şêr bixwu vijêno kemerên ser û dest keno bi qisana û vano:

-Dostêno, hêjayêno, delalêno!

Na şopi marê qandê cezayên ew rîdê xrabeyênra deyaya. Sûj û xeta û guna û qebe’hetê kê ki esto, wa nêvindero, bivijîyo teber, wa nê şarî mîyanra abirrîyo, bivijîyo şiro kiştên ser.

Pêro şêrî goşdarey kenê, ‘ecêb di manenê, nêzanê ki do se kerê û çi weli xwu ‘serero kerê.

Bolê ci vanê;

-Şêro raşt vano, winîyo. Vanê;

-Eger ki ceza û xeta û guna û sûj û qebe’hetê ma çinêbo, çirê na şopi kewta ma mîyan?

Nê ‘haldê ‘ecêbîya tepîya vîstên ‘heywanîy pêro vinderênê, pîyase beno bêvengane. Nê ‘halî û bêvenganî fina şêr xerpneno, vano:

-Bêrê ma pêro xwu biancê ‘hesab, sûj û guna û qebe’het û xetayê ma çiçîyo, ma pêroy rokerê meydan. Qe beno ki gunakarê şimao tewro gird ez ba. Nê qisana tepîya ‘heywanîy pêro pêfekîyo/fekan fekîya;

-Nê şêrê mi nê, ti nîyê, eza.

Nê ‘haldê qirrîyayîşî di vengê ‘heywanan  pêrini kewno pêmîyan ğijbiloyên vijêno, bellî nêbeno kamo se vano, kam sûjdaro.

Şêr bizora nê ğijbiloy û teşxelî qedîneno û ‘heywanan vindarneno. Bêvengey bena tepîya tepîya, şêr dest keno bi qisandê xwuya û vano:

-Ez nêşena vaja ez qerrala û bêsûj û bêgunaya. Mi çend û çend mîy verekandê cira abirnay, mi çend û çend şuwaney bol û coldê cira kerdîy! Belê. Gan û rihê mi bigîrê, wa gan û rihê mi qurbandê şima bo, wa nêweşîn û şopi ver kewo. Laberê wa sifte sifte ‘heme sûj û xeta û qebe’het û gunayê xwu vajo, wa kesêndo sûjdar peynî di nêmano, wa heq û neheq bivijîyo teber ki heq cayê xwu bivîno û neheq misteheqê cezadê xwu bo.

Nê qisandê şêrîya tepîya sifte sifte lû erzêna meydan û vana:

-Mîrê ma, xwu ‘hendayên xrab meki, to ma kerdîy kelgrîy. Ma werdişê toyê verekan xrabo? Nê ‘heyran, werdişê toyê înan verek û mîyanrê şerefêno. Wa ez û mî û verekey qurbandê to bê. Ma bêrê şuwanan ser. Şuwanan jî qerralgehdê to di mîy û verekîy çiranayê. Înan jî cezayê çiranayîşî anto, cora to şuwaney mîy û verekandê cira kerdîy. Nê qisandê luwera tepîya çi delekîy estê, pêro luwerirê çepikîy danê pro û xwu kenê çimandê şêrî.

Nê qisandê şêrî û luwera dima gunay pêro derênê pelengî û pelengeyda ci, fina gunay derênê vergî û vergeyda ci. Verg dest keno bi qisana û xwu parêzneno. Vergo hewna biqisey hereko qergûnek vîye/milê xwu keno çewt û bi gunakareyêna vano:

-Rojên ez mergênra ravêrdê, ez bol bîbîya veyşani. Ganê mi waşt, tamê şî çerî, mi jî fekên da pro û mi werd. Nê qisandê herekdê qergûnekîya dima verg hema finêra vijêno kemeri ser û vano:

– Îşte ma rîdê nê herdê gunakarîra raştê na şopi ameyê. Sebebê na şopi û mergî û gestdi merdişî û nê felaketî û tofanan pêro no hero totikvalo. Eger nê herîra nêbîyayê, no felaket ma ‘seredi nêameyê.

Şêr û lû û peleng û luwa çelfendi bi no babeta herekê qergûnekê bêgunay kenê gunakar, kenê sûjdar, kenê sebebê felaketî û şopi û tofanan.

Nê pêserikîya tepîya şarê darîstanî bi qerara ceza û gunayan dareno herekdê qergûnekdê me’hsûmî ser.

                                                                               Açarnok: Şaban ŞENATEŞ/Suwêrek’i.

NOT: No eser, Zambak Yayınları arasında yayınlanan MEB. Tavsiyeli İlköğretim Temel Eserlerden Seçmeler 5, ‘’Eşeğin Suçu’’ adlı eserin tercümesidir.